Konsèy Syans Entènasyonal la ak Manm li, Asosyasyon Lachin pou Syans ak Teknoloji (KAS), an patenarya ak Lanati, lanse yon nouvo seri podcast sis pati k ap eksplore kijan karyè rechèch yo ap evolye. Nan tout seri a, chèchè ki nan kòmansman ak mitan karyè yo pral an konvèsasyon ak syantis ansyen yo, pou pataje eksperyans kwasans, kolaborasyon ak rezistans fas a chanjman rapid yo.
Nan twazyèm epizòd sa a, Mercè Crosas, Direktè Syans Sosyal ak Syans Imanitè Konpitasyonèl nan Sant Supercalculation Barcelone, ak Mohammad Hosseini, Pwofesè Asistan nan Etik nan Northwestern University, diskite sou kijan IA ak dijitalizasyon ap transfòme karyè syantifik ak pwosesis rechèch la.
Konvèsasyon an mete aksan sou opòtinite ak defi IA pote pou chèchè ki nan kòmansman ak mitan karyè yo. Pandan ke nouvo teknoloji yo pèmèt pwogrè epi louvri nouvo avni rechèch, yo soulve tou enkyetid konsènan egalite aksè, twòp depandans sou zouti otomatik, ak ewozyon panse kritik.
Izzie Clarke: 00:01
Bonjou e byenveni. Mwen se jounalis syans Izzie Clarke e nan podcast sa a prezante an patenarya ak Konsèy Syans Entènasyonal la, avèk sipò Asosyasyon Lachin pou Syans ak Teknoloji, nou pral diskite sou pouvwa èd dijital ak entèlijans atifisyèl ke yo rekonèt kòm IA, enpòtans li pou karyè nan syans, ansanm ak menas potansyèl li pou antrepriz syantifik la.
Jodi a, mwen gen Mercè Crosas, Direktè Syans Sosyal ak Syans Imanitè Enfòmatik nan Sant Superkonpitasyon Barcelone epi Prezidan Komite Done Konsèy Syans Entènasyonal la, ke yo rekonèt kòm CODATA.
Mercè Crosas: 00:42
Hello.
Izzie Clarke: 00:43
Ak Mohammad Hosseini, Pwofesè Asistan nan Etik nan Northwestern University nan Chicago, epi manm Global Young Academy la.
Mohammad Hosseini: 00:51
Bonjou koman ou ye?
Izzie Clarke: 00:52
Trè byen, mèsi. M panse yon kesyon pou nou toulede, pou kòmanse, se poukisa kounye a se yon moman kritik pou reflechi sou kijan dijitalizasyon ak entèlijans atifisyèl ap fòme karyè syantifik yo?
Mohammad Hosseini: 01:05
Mwen panse nou wè de pli zan pli chèchè yo ap pran desizyon ki baze sou done, ki pafwa rive tou nan pran desizyon nasyonal oswa lokal yo, sa ki bon, men an tèm de karyè syantifik, sa vle di nou bezwen fòme chèchè yo nan nouvo konpetans.
Epi sa te toujou ka a. Men, akòz pwen baskil la, bagay yo ap deplase tèlman vit ke nou apèn ka ratrape. Machin yo ap vin tèlman kapab ke yo ka deplase oswa ranplase mendèv imen nan syans. Kounye a nou nan yon moman kritik pou diskite sou dijitalizasyon epi eksplore ki moun ki benefisye de teknoloji sa yo, ki moun ki ka rete dèyè ak kijan nou ka asire transparans ak ekite nan itilizasyon yo.
Izzie Clarke 01:54
Mercè, ki sa ou panse?
Mercè Crosas: 01:56
Youn nan premye bagay yo se ke yo te itilize IA nan syans tou depi yon bon bout tan deja, epi chanjman an ap fèt piti piti. Se vre ke kounye a gen yon itilizasyon eksponansyèl IA kòm metòd nan anpil pwodiksyon syantifik.
Kidonk, depi eksplorasyon revizyon literati a pou rive nan eseye konprann kesyon rechèch la, rive nan tretman done yo ak koleksyon done yo, epi apre analiz la li menm, men tou piblikasyon rezilta syantifik yo. Mwen vle di, mwen devine pwen enpòtan sa a ke Mohammad t ap pale de li a, li gen yon enpak pi laj pase tout tan anvan.
Izzie Clarke: 02:34
Gen anpil bagay pou konsidere la a. Ou te mansyone piblikasyon la a epi n ap pale de sa nan yon ti moman. Men, an tèm de opòtinite, ki opòtinite ou wè k ap sòti ladan l pou chèchè ki nan kòmansman ak mitan karyè yo e kijan sa ap chanje jaden syantifik ki baze sou entèlijans atifisyèl la?
Mohammad Hosseini: 02:55
Mwen panse opòtinite yo sitou nan fè nouvo dekouvèt ak fè bagay ki ta menm yon rèv senk ane de sa. Nenpòt domèn ki ta ka benefisye de modèlizasyon, nou ap avanse pi vit kounye a. Sa a se yon opòtinite, espesyalman pou chèchè nan kòmansman ak mitan karyè ki ka pi abil nan itilizasyon IA, men li vini ak sèten konpwomi. Jwenn opòtinite nan nouvo dinamik sa a mande yon nouvo kalite kiryozite ke nou pa resevwa fòmasyon nan. Men, mwen panse nou ta dwe eseye jwenn travay nan kontèks rechèch ki pa ka otomatize epi eseye eksele nan travay sa yo.
Pa egzanp, nan domèn rechèch mwen an, mwen se yon chèchè nan etik. Ekri yon dokiman byen diskite deja otomatik. Men, mantora, anseye yon klas an pèsòn, ki tou entèaktif e kaptivan, oubyen fè entèvyou pou kolekte done epi jwenn nouvo enfòmasyon nan eksperyans moun yo viv — sa yo se travay ki pa fasil pou otomatize. Epi mwen panse nou bezwen jwenn gwoup travay sa yo nan pwòp kontèks rechèch nou an epi eseye eksele ladan l.
Izzie Clarke: 04:06
E Mercè?
Mercè Crosas: 04:07
Mwen pa wè anpil risk pou syantis yo oubyen syantis ki nan kòmansman karyè yo, syantis ki nan mitan karyè yo, jwenn yon lòt ranplasman. Sa mwen wè se opòtinite pou nouvo kesyon rechèch ke anpil syantis nan jenerasyon anvan yo pa t menm ka panse poze, pa vre? Donk, non, se pa tèlman jis ke, kounye a nou ka aplike zouti sa yo, men ke nou ka panse a kèk domèn nan yon fason totalman diferan. Nan byomedsin, nan chanjman klimatik, nan fizik ak byoloji pou jenetik, sa ka chanje ak itilizasyon entèlijans atifisyèl ak nouvo kalite done.
Izzie Clarke: 04:39
M panse n ap wè gen anpil diferan fason nou ka itilize entèlijans atifisyèl pou nou abòde diferan travay, epi nou te pale de re-kalifikasyon. Donk, kisa ou panse chèchè nan kòmansman ak mitan karyè nan domèn syantifik yo bezwen pran an konsiderasyon, e ki kote yo ka jwenn sipò?
Mercè Crosas: 04:57
Li pi enpòtan pase tout tan pou nou trè rigoureux nan syans epi pou nou konprann ke, alafen, kit nou itilize entèlijans atifisyèl oswa lòt zouti, syans se sa nou fè, epi syans se dediksyon epi syans dwe piblik. Metòd yo, done yo ak fason nou fè li dwe verifye pa lòt moun.
Sa vle di, ankò, nou pa sèlman itilize zouti IA yo pou ban nou repons, men nou bezwen vin pi espesyalis nan fason nou valide repons sa yo. Epi pou sa, nou bezwen toujou pi prepare sou teyori domèn kote n ap fè rechèch la ak rigè rezilta yo.
Izzie Clarke: 05:33
Wi, sa vle di, Mohammad, mwen ta renmen konnen sa w panse de sa tou paske mwen konnen se yon bagay ou peye anpil atansyon sou li.
Mohammad Hosseini: 05:38
Wi, absoliman. Epi mwen vle retounen sou sa Mercè te di la a. Wi, li enpòtan pou nou reflechi sou teyori, epi an menm tan, gen anpil moun ki kounye a ap diskite ke akòz ogmantasyon syans ki baze sou done sa a, nou wè fen teyori sosyal la. Teyori pa vrèman enpòtan paske moun ka jis kolekte done epi fè fouyaj done pou wè sa ki enpòtan san yo pa menm gen yon ipotèz anvan koleksyon done yo a.
Epi mwen panse sa se yon devlopman remakab ki mande anpil konsiderasyon ak atansyon. Mwen panse youn nan defi mwen vle mete aksan tou se lefèt ke nou gen aksè a diferan resous, selon kote a. Nou genyen tou disparite an tèm de sa enstitisyon yo bay. Mwen gen privilèj pou m baze nan yon inivèsite prive rich Ozetazini ki ofri aksè gratis a divès modèl IA, men se pa ka sa a pou plizyè milyon lòt chèchè.
Epi diferans sa a mete anpil lòt moun nan yon pozisyon dezavantaje. Anpil inivèsite pa menm gen yon politik jeneral pou itilizasyon modèl IA. Si m te nan yon inivèsite konsa, mwen t ap vrèman eseye pale ak administrasyon inivèsite a oswa bibliyotèk la pou m mande yo pou yo bay konsèy ak fòmasyon.
Mercè Crosas: 06:54
Pou kontinye sou danje pou nou vin twò baze sou done. Mwen pa dakò ke se chemen sa a nou bezwen pran, pa vre? Rezilta a se entèseksyon ant modèl teyorik la ak apwòch sa a ki baze sou done. Men, an tèm de itilizasyon IA jeneratif oswa nouvo kalite zouti IA, mwen panse ke Ewòp gen yon apwòch byen diferan pase lòt kote.
Epi kounye a, gen yon nouvo estrateji IA k ap devlope nan syans ak syans pou IA. Nou bezwen fè atansyon ak ki kalite zouti IA nou itilize, si yo gen yon definisyon klè sou ki done ki te itilize, si yo sous ouvè, si yo konsantre sou IA ki fyab, e mwen panse sa trèzenpòtan.
Izzie Clarke: 07:36
Mwen te vle pale sou yon bagay la tou. Nou pale sou kijan n ap itilize IA nan travay ak nan piblikasyon tou. Donk Mohammad, ki bagay ou panse chèchè nan kòmansman ak mitan karyè yo ta dwe pran an konsiderasyon lè y ap pibliye ak itilize IA?
Mohammad Hosseini: 07:54
Wi, mwen panse youn nan bagay nou ta dwe vrèman sonje se ki travay n ap bay IA a? Ki travay n ap mande IA pou l fè? Lè boom IA sa a te kòmanse, IA te sitou itilize nan fen pwosesis rechèch ou a, tankou nan pwen koreksyon ak amelyorasyon lizibilite, eksetera.
Men kounye a, n ap delege travay enpòtan sa yo bay IA, epi pwochen fwa lè ou vle reflechi sou pwochen kesyon rechèch ou a, olye pou w reflechi pi fon sou liv lekòl ou li yo oswa nouvo atik ou li yo, ou di tèt ou, ah, kite m mande w sa IA gen pou l di sou li. Li vin trè depandans, epi mwen ta ankouraje chèchè yo pou yo okouran de travay y ap delege yo epi mande tèt yo, èske li vo lapenn?
Sijesyon mwen se pa pibliye yon bagay sèlman pou pibliye yon bagay sof si ou gen yon bagay vrèman enpòtan pou di. Reflechi sou moun w ap site yo. Si w ap itilize entèlijans atifisyèl pou jwenn literati, asire w ke ou li kontni w ap site a, paske anpil fwa sitasyon sa yo pa enpòtan.
Izzie Clarke: 09:03
Epi mwen panse se yon bon pwen. Wi, gen fason nou ka itilize IA ki ta ka itil nan kèk pwen, men kenbe kèk nan konpetans sa yo aktif epi asire w ke w ap fè dilijans nan lòt fason tou.
Epi mwen panse sa pwobableman mennen nou nan yon diskisyon sou kredibilite. Donk, nan domèn ou an ak pou piblik la an jeneral, kisa ki nesesè pou kenbe kredibilite nan epòk dijital sa a? Mercè?
Mercè Crosas: 09:30
Oke, mwen panse li trè fasil. Sa vle di, ou te gen kredibilite lè ou te kapab kominike li, lè ou te konprann li nèt ak sa w ap travay sou li epi li pa te pwodui pa yon lòt bagay ou pa konprann. Pou retounen sou valè syans ak syans ouvè a, ke li transparan otank posib, ke nenpòt lòt moun ka verifye sa ou te fè apati fason ou te aplike modèl IA a, metòd la, done ou te itilize yo, workflows yo, prensip jis pou done ki ka jwenn, aksesib, entèoperab, ki ka itilize ankò. Men tou lojisyèl pou sa w ap itilize a ka pataje, lòt moun ka jwenn epi yo ka verifye.
Izzie Clarke: 10:06
Men, gen anpil fason enteresan ke sa ka yon zouti pou transfòme syans ak dijitalizasyon tou. Donk, Mercè, ki jan ou wè wòl kominikasyon syantifik la ap grandi pandan teknoloji ap grandi tou?
Mercè Crosas: 10:20
Oke, kidonk, kominikasyon syantifik, nou toujou bezwen fè anpil travay sou sa pou sosyete a. Epi deja gen atant ki se posiblite oswa opòtinite pou IA jwe yon wòl tou nan ede rezime anpil nan pwodiksyon syantifik yo epi fè yo pi aksesib pou yon odyans ki pi laj. Donk, mwen panse sa ka enteresan.
Izzie Clarke: 10:41
Epi finalman, kisa ki ba nou toulede espwa pou lavni syans nan mond dijital sa a? Mohammad?
Mohammad Hosseini: 10:47
M panse sa ki ban m espwa se yon nouvo jenerasyon chèchè ki pale fò. N ap obsève yon nouvo jenerasyon ki oze di sa l panse epi ki dispoze peye yon pri pou sa. Mwen Ozetazini e mwen wè tout kalite gwo konpayi ak kijan yo ka enfliyanse jaden rechèch la ak inivèsite yo ak tout bagay sa yo. Donk, li trè enpòtan pou mwen wè sa.
Izzie Clarke: 11:12
E Mercè?
Mercè Crosas: 11:15
Kidonk, mwen panse nou gen plis zouti pou nou konprann kijan nou travay, kijan nou kolabore, ki nouvo kesyon nou ka poze nan syans. Epi mwen panse sa ban nou espwa pou yon pi bon syans si nou pa pèdi sa syans ye a epi nou pa pèdi valè syans ouvè sa yo, men tou pwofite nouvo kalite metòd IA sa yo.
Izzie Clarke: 11:34
Mèsi anpil nou toulede pou nou te vin jwenn mwen.
Si w se yon chèchè nan kòmansman oswa mitan karyè w epi ou vle patisipe nan konvèsasyon sou lavni IA a, rantre nan Fowòm Konsèy Syans Entènasyonal la pou syantis émergentes yo.
Vizite: konsèy.syans/fowòm chèche jwenn plis.
Mwen se Izzie Clarke, epi pwochen fwa a nou pral diskite sou kijan chèchè nan kòmansman ak mitan karyè yo ka ede pwoteje oseyan nou an ak pouvwa yon apwòch transdisiplinè pou fè sa. Jiskaske lè sa a.
Li plis sou Syans san fwontyè: Kolaborasyon entènasyonal pou pwochen jenerasyon chèchè yo 
Li plis sou Repanse kwasans ak rezilyans nan ekosistèm rechèch la 
Li plis sou Syans transdisiplinè: Karyè bonè ak mitan karyè yo ap fòme avni syans lan. 